صنعت ابداعکلامى از قرآن با اسلوب هاى فراوان بدیعى را ابداع گویند. ۱ - منظور از بداعیکى از اسلوب هاى بلاغی و بدیعى قرآن "ابداع" است و آن عبارت از کلامى است که متضمن بدایع گوناگون باشد؛ یعنى اسلوب هاى بدیع فراوانى در آن به کار رفته باشد. ۲ - مثال برای ابداعمانند آیه: " وقیل یا ارض ابلعى ماءَک و یا سماءُ أقلعى و غیض الماء و قضى الأمر و استوت على الجودى و قیل بعداً للقوم الظالمین ؛ و گفته شد که: اى زمین آبت را فرو بر و اى آسمان (بارانت را) فرو بند. و آب فروکش کرد و کار به سرانجام رسید و (کشتی) بر (کوه) "جودی" قرار گرفت . و گفته شد: لعنت بر ستم پیشه گان (مشرک )". (هود ،آیه ۴۴). ۲.۱ - بدایع آیه مورد نظر"ابن ابی الاصبع" مى گوید: در این آیه بیست نوع بدیع وجود دارد که هفده مورد آن، لفظى است، که به آن ها اشاره مى شود: ۱ - مناسبت کامل در " ابلعى " و " و أقلعى " و استعاره در این دو؛ ۲ - طباق بین ارض و سماء؛ ۳ - مجاز در " یاسماء" که در اصل " یا مطرالسماء" بود؛ ۴ - اشاره در " وغیض الماء "؛ ۵ - ارداف در " واستوت "؛ ۶ - تمثیل در " وقضى الامر "؛ ۷- تعلیل؛ ۸ - صحت تقسیم؛ ۹ - احتراس در دعا؛ ۱۰ - حسن نسق؛ ۱۱ - ائتلاف لفظ با معنا؛ ۱۲ - ایجاز؛ ۱۳ - تسهیم؛ ۱۴ - تهذیب ؛ ۱۵ - تمکین؛ ۱۶ - انسجام ؛ ۱۷ - حسن بیان . سیوطی، " اعتراض " را هم اضافه مى کند. ۳ - مستندات مقالهسیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۳۳۰. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فى علوم القرآن، ج۳، ص۲۸۴. علوی مقدم، محمد، درقلمروبلاغت، ص۷۱۶. ۴ - منبعمرکز اطلاعات و مدارک اسلامی. رده‌های این صفحه : شیوه ادبی قرآن | قرآن شناسی
|